                                                  SCIENCE


                                                            3
IKALAWANG KWARTER

 Modyul 1

 Damhin Mo ang Kapaligiran

                     Most Essential Learning Competencies
 ⚫ Nakikilala ang mga bahagi at gawain ng mata, tainga,
 ilong, dila, at balat ng tao (S3LT-lla-b-1)


                         Para sa Mag-aaral
     Ang modyul na ito ay espesyal na idinisenyo upang makatulong
  sa inyong pang-unawa at maisagawa ang mga layunin ng aralin.
  Basahin at sundin ang mga sumusunod na tagubilin bilang iyong
  gabay.
     1. Maglaan ng espasyo sa tahanan para sa pag-aaral.
     2. Humingi ng gabay sa inyong magulang o tagapangalaga
        para matulungan kayo sa mga gawain.
     3. Isulat sa iyong notbuk ang konsepto ng bawat aralin at ilista
        kung kayo ay may nais itanong para sa inyong guro.
     4. Pagnilayan at isabuhay ang mga konseptong natutunan.
                                                        May-akda



 Inaasahan
      Sa modyul na ito, inaasahang maipamalas mo ang mga
  sumusunod na kaalaman, kakayahan at pag-unawa:
         • natutukoy at nailalarawan ang bahagi at gawain ng
           mata, tainga, ilong, dila, at balat ng tao; at
         • natutukoy ang wastong paraan ng pangangalaga ng
           bahagi ng katawan na ginagamit upang makadama

                                                                   1


Unang Pagsubok
Panuto: Basahin ang mga pangungusap. Isulat ang titik ng iyong napiling
          sagot sa sagutang papel na nasa pahina 10 ng modyul na ito.


  - 1. Anong bahagi ng katawan ang ginagamit upang makakita?
          A. dila         B. ilong         C. mata             D. tainga
     2. Alin sa mga sumusunod ang gamit ng ating tainga?
          A. nakakaamoy                    C. nakakarinig
          B. nakakakita                    D. nakakaramdam
     3. Ang sumusunod ay mga bahagi ng ilong MALIBAN sa ________.
          A. nasal cavity                  C. nostrils
          B. pinna                         D. olfactory nerves
     4. Ano ang lasa mayroon ang tsokolate, asukal, at keyk?
          A. matamis      B. maasim        C. maalat           D. mapait
     5. Alin ang HINDI nagpapakita ng tamang paraan ng pangangalaga
          ng balat?
          A. pagligo araw-araw             C. pag-inom ng maraming tubig
          B. pagtulog ng maaga             D. paglalakad ng nakayapak



Balik Tanaw
Panuto: Tukuyin kung anong bahagi ng katawan ang nasa larawan. Piliin
        ang sagot sa kahon at isulat sa iyong sagutang papel (pahina 10).

     1.                               2.                              3.




             4.                                   5.




  • Mga Pagpipilian:            kamay                  ilong               tainga
                                           dila                mata
                                                                                    2


Maikling Pagpapakilala ng Aralin
Panuto: Bago tayo magpatuloy sa ating aralin, atin munang kantahin ang
        inihanda kong awitin sa tono ng “Bahay Kubo”.



                          Ang Mga Pandama
                      Ni: Gng. Rezaline B. Celso
                                    I
                       Mata, tainga, ilong, dila,
                     At mga balat ay bahagi ng
                  Ating katawan para makadama
                       Halina't alamin at matutunan.
                                      II
                     Ang mga ito ay mahalaga,
                         Iyong ingatan at alagaan,
                     Tuklasin natin sa ating aralin
                 Mga pandama at kanilang gawain.



Mahusay! Binabati kita sa iyong masiglang pagkakaawit. Ngayon naman

          ay dumako tayo sa mga katanungan sa ibaba.



     Tanong:

          1. Tungkol saan ang ating inawit?

          2. Anong mga bahagi ng katawan ang binanggit sa awitin?

            Alam mo ba ang mga gawain ng mga ito? Paano mo ito

            pinapangalagaan?

     Tara! Samahan mo akong talakayin at alamin ang mga bahagi at

kahalagahan ng ating Pandama. Handa ka na ba? Tayo na’t magsimula!

  •Ang awit na iyong binasa ay maaring mapakinggan sa Youtube link
   na ito: https://youtu.be/291AXdtcgsY

  •Karagdagang Gawain:
         Gumupit o gumuhit ng larawan ng mata, tainga, ilong, dila at
         balat, lagyan ito ng pamagat na “Ang Mga Pandama”.
        Gawin ito sa iyong kuwaderno sa Science.
                                                                 3


Gawain 1: Matang Nakakakita!
Layunin: Natutukoy ang mga bahagi ng mata at gawain nito.
Panuto: Ibigay ang titik na katumbas ng mga hugis sa bawat bilang upang
        makumpleto ang salita na tumutukoy sa bahagi ng mga mata.
        Makakatulong ang mga gawain ng mata sa ibaba upang matukoy
        ito. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel (pahina 10).




Mga gawain ng mata:

  1. Ang ________ ay bahaging may kulay na komokontrol sa liwanag na
     pumapasok sa ating mata.
  2. Ang ________ ay hugis bilog at dito pumapasok ang liwanag sa ating
     mata.
  3. Ang ________ ay gitnang bahagi ng mata na nagbibigay ng larawan na
     makikita sa retina.
  4. Ang ________ ay nagsisilbing pansala sa sobrang taas ng liwanag upang
     makabuo ng imahe at magkaroon ng pokus sa mga bagay na nakikita.
  5. Ang ____________ ay tagapag-ugnay ng mensahe ng mata sa utak.

                                                                      4


Gawain 2: Taingang Nakakarinig!
Layunin: Nakikilala ang mga bahagi ng tainga at gawain nito.
Panuto: Pag-aralan ang larawan ng tainga sa ibaba. Tukuyin kung anong
       bahagi ng tainga ang gumaganap sa paglalarawan ng bawat
       bilang. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel (pahina 10).


   1. Ang panlabas na bahagi ng tainga at

      sumasagap ng tunog

   2. Ito ay isang tubo na dinadaluyan ng

      tunog kung saan nabubuo ang earwax

   3. Ito ay isang manipis na balat na

      gumagalaw at nagba-vibrate kapag

      ang tunog ay umabot dito

   4. Hugis suso na may lamang likido at

      nakakaramdam ng paggalaw kapag

      nakakasagap ng tunog

   5. Ugat na naghahatid ng mensahe sa

      utak upang magbigay kaalaman sa

      tunog na narinig




                                                                        5


Pag-alam sa mga Natutunan
Panuto: Isulat sa iyong sagutang papel (pahina 10) kung anong bahagi
ng
       katawan o pandama ang tinutukoy sa bawat larawan.

                        Bahagi ng katawan          Pandama



                      1. _______________     Paningin/makakita




                          tainga             2. _______________




                      3. _______________     Pang-amoy




                      4. _______________     Panlasa




                           balat             5. _______________




 Tandaan
 • Ang mata, tainga, ilong, dila, at balat ay mahahalagang

 bahagi ng ating katawan. Ito ay ginagamit na pandama. Ang

 mga bahaging ito ay may tiyak na tungkulin. Gumagawa rin

 ang mga ito ng iba pang bagay. Mahalaga ang wastong

 pangangalaga ng ating mga pandama.
                                                                       6


• Ang ating mga mata ay tumutulong upang tayo ay makakita.
May iba't-ibang tungkulin ang bahagi nito na binubuo ng
cornea, iris, pupil, lens, retina at optic nerve.
• Ang ating tainga ay tumutulong upang tayo ay makarinig.
Mayroon itong iba't-ibang bahagi na nagtutulungan upang
tayo ay makarinig ng mga tunog. Ito ay binubuo ng pinna, ear
canal, eardrum, cochlea, at auditory nerve. Sa likod ng eardrum
matatagpuan ang tatlong maliliit na buto sa ating tainga, ito ay
ang hammer, anvil at stirrup.
• Ang ilong naman ang ating pangunahing gamit sa pang-
amoy ng mga bagay sa paligid. Ginagamit din ito sa ating
paghinga. Ang ilong ay binubuo ng nostrils, nasal cavity, at
olfactory nerve o ugat patungo sa utak na nagbibigay ng
kahulugan kung ano ang naaamoy.
• Ang dila ay isang uri ng pandama na tumutulong upang
malasahan ang mga bagay na inilalagay sa ating bibig. Ang
lasa ng pagkain ay dumadaan sa taste buds at sa dulo ng mga
ugat. Ang mga ugat ang nagdadala ng mensahe sa utak na
nagbibigay kahulugan sa lasa ng pagkain.
• Ang balat ay ang panlabas na bahagi na bumabalot sa ating
katawan. Ito ang ating pananggalang sa pagkaubos ng
sobrang tubig, pinsala, at impeksiyon. Tumutulong ito sa
pagpapanatili ng temperatura ng katawan at pandama sa
paligid. Binubuo ang balat ng epidermis bilang panlabas na
bahagi na ating nakikita at nadarama, at dermis sa ilalim ng
balat na sumasaklaw sa blood vessels, nerves, sweat glands, at
oil glands.

                                                               7


• Ang ating mga mata ay tumutulong upang tayo ay makakita.
May iba't-ibang tungkulin ang bahagi nito na binubuo ng
cornea, iris, pupil, lens, retina at optic nerve.
• Ang ating tainga ay tumutulong upang tayo ay makarinig.
Mayroon itong iba't-ibang bahagi na nagtutulungan upang
tayo ay makarinig ng mga tunog. Ito ay binubuo ng pinna, ear
canal, eardrum, cochlea, at auditory nerve. Sa likod ng eardrum
matatagpuan ang tatlong maliliit na buto sa ating tainga, ito ay
ang hammer, anvil at stirrup.
• Ang ilong naman ang ating pangunahing gamit sa pang-
amoy ng mga bagay sa paligid. Ginagamit din ito sa ating
paghinga. Ang ilong ay binubuo ng nostrils, nasal cavity, at
olfactory nerve o ugat patungo sa utak na nagbibigay ng
kahulugan kung ano ang naaamoy.
• Ang dila ay isang uri ng pandama na tumutulong upang
malasahan ang mga bagay na inilalagay sa ating bibig. Ang
lasa ng pagkain ay dumadaan sa taste buds at sa dulo ng mga
ugat. Ang mga ugat ang nagdadala ng mensahe sa utak na
nagbibigay kahulugan sa lasa ng pagkain.
• Ang balat ay ang panlabas na bahagi na bumabalot sa ating
katawan. Ito ang ating pananggalang sa pagkaubos ng
sobrang tubig, pinsala, at impeksiyon. Tumutulong ito sa
pagpapanatili ng temperatura ng katawan at pandama sa
paligid. Binubuo ang balat ng epidermis bilang panlabas na
bahagi na ating nakikita at nadarama, at dermis sa ilalim ng
balat na sumasaklaw sa blood vessels, nerves, sweat glands, at
oil glands.


                                                               8


Huling Pagsubok
Panuto: Basahin ang mga pangungusap. Isulat ang titik ng iyong napiling
       sagot sa sagutang papel na nasa pahina 10 ng modyul na ito.


1. Aling bahagi ang parang malinaw na salamin na tumatakip sa
  unahan ng ating mata?
      A. cornea           B. iris          C. pupil     D. retina
2. Ito ay ang panlabas na bahagi na sumasagap ng tunog na ating
  naririnig, anong bahagi ng tainga ito?
      A. cochlea          B. ear canal     C. eardrum        D. pinna
3. Anong bahagi ng ilong ang may dalawang butas at may buhok sa
  loob na nagsisilbing pansala sa mga duming nalalanghap?
      A. nasal cavity     B. nostrils      C. nerves    D. ilong
4. Ang sumusunod ay mga panlasa na matatagpuan sa taste buds ng
 ating dila MALIBAN sa __________.
      A.maalat            B. mapait        C. mabango   D. matamis
5. Ano ang tawag sa bahagi ng balat na nakikita at nadarama kung saan
  makikita ang dead skin cells?
      A. blood vessels    B. dermis        C. nerves    D. epidermis



Pagninilay

              Modyul 1: Damhin Mo ang Kapaligiran
                  PAGNINILAY SA ARALIN BILANG 1


Gawain: I-trace ang katawan sa Manila paper o gumuhit ng katawan sa

         bond paper (long) sa tulong ng nakakatanda sa tahanan at

         isulat ang katagang “Ang aking Katawan” bilang pamagat.

         Magtala sa bawat bahagi ng katawan na ating napag-aralan

         kung paano mo pangangalagaan ng wasto ang mga ito.


                                                                     9


                                                  SCIENCE


                                                            3
IKALAWANG KWARTER

 Modyul 1

 Damhin Mo ang Kapaligiran

                     Most Essential Learning Competencies
 ⚫ Nakikilala ang mga bahagi at gawain ng mata, tainga,
 ilong, dila, at balat ng tao (S3LT-lla-b-1)


                         Para sa Mag-aaral